Dao mổ điện cao tần là một thiết bị y tế quan trọng trong các ca phẫu thuật. Thiết bị y tế này thực chất là một thiết bị tạo dao động cao tần với tần số khoảng 300KHz. Trong thiết bị này thì đầu phát xung cao tần là các điện cực có hình dạng khác nhau phụ thuộc vào từng ca phẫu thuật. Các thiết bị này không ngừng được cải tiến về mặt công nghệ, hoàn chỉnh, đáp ứng nhu cầu sử dụng:
– Tiện lợi
– Tiết kiệm
– An toàn.
Cho tới nay, đã cho ra đời thế hệ thứ ba: dao mổ điện từ tần số hoá.
Trước khi đi sâu vào phân tích, nghiên cứu phần này ta điểm qua các thế hệ trước đó
Mạch tạo dao dộng cao tần dùng cầu nổ (Eclateur)
Cơ chế hoạt động:
– Khi tụ C1 nạp tới giá trị đủ lớn -> xuất hiện tia lửa điện trên bề mặt của cầu nổ Ec -> không khí giữa chúngdẫn điện -> C1 phóng điện qua L1
– Quá trình phóng nạp của tụ C tạo cho đầu ra một dao động cao tần có biên độ phụ thuộc vào chu kỳ phóng nạp củatụ.
– Tần số dao động HF phụ thuộc vào điện dung của tụ, điện kháng của cuộn L1
Mạch tạo dao động dùng cầu nổ bị hạn chế khi cắt do vậy chỉ được sử dụng để làm đông hoạc đốt cháy các tổ chức.
Mạch tạo dao động cao tần dùng đèn điện tử
Với sự ra đời của bóng đèn điện tử ( triodiot) ta có thể tạo ra dao động cao tần liên tục có biên độ và nhiệt năng sinh ra đủ lớn
ứng dụng của loại này dùng đề cắt, rạch đơn thuần.
Phối hợp ta thực hiện được một chu trình cắt – cầm máu hoặc đốt cháy như mong muốn
– Tuy nhiên, hai thế hệ này có khích thước cồng kềnh, nặng do biến thế nguồn cao tần rất lớn
– Chưa sử dụng mạch phân cách nên rất nguy hiểm nếu có sự rò điện. Sử dụng hai loại này không an toàn cho bệnh nhân và phẫu thuật viên
– Gây hiện tượng nhiễu cho các thiết bị khác khi dao mổ điện HF làm việc
Mạch tạo dao dộng cao tần dùng bán dẫn:
Để tạo dao động HF. người ta dùng một mạch tạo dao động HF công suất nhỏ, tín hiệu được khuểch đại ở mạch công suất và đưa ra sử dụng.
Ứng dụng: Cho phép thực hiện hầu hết các kỹ thuật từđơn giản đến phức tạp trong các lĩnh vực phẫu thuật khác nhau của ngoại khoa như mổ vi phẫu, phẫu thuật nội soi, hình..về mặt cấu tạo: giảm được kích thước, trọng lượng rất nhiều so với các thế hệ trước đó,do đó mà mạch dao động cao tần dùng bàn dẫn là tiết kiệm hơn (rất nhiều về mặt kết cấu, điện tích và giá cả).
Về mặt an toàn, do có sử dụng các mạch phân cách gồm mạch sử dụng với tất cả các khối còn lại của thiết bị. Do đó tránh được dòng rò cao tần, thấp tần,đảm bảo an toàn cho bệnh nhân và phẫu thuật viên.
Sơ đổ khối của dao mổ điện cao tần được chia ra gồm:
- Bộ tạo dao động cao tần.
- Bộ tạo chuỗi xung làm đông,
- Bộ nhân, các chuyển mạch lựa chọn chế độ, các điện cực.
- Bộ tạo dao động cao tần tạo ra các xung cao tần liên tục.
Trong chế độ cắt, các xung này được đưa qua chuyển mạch lựa chọn chế độ cắt làm đông rồi đến bộ khuếch đại công suất. Năng lượng đầu của bộ khuếch đại công suất được đưa tới bệnh nhân thông qua điện cực hoạt động. Sau đó năng lượng được hồi tiếp trở lại bệnh nhân qua điện cực hồi tiếp tạo thành một vòng khép kín.
Trong chế độ làm đông, bộ tạo chuỗi xung làm đông tạo ra các xung làm đông có độ rộng thay đổi. Chuyển mạch lựa chọn các chế độ làm đông/ hỗn hợp 1 / hỗn hợp 2 có tác dụng đưa ra chuỗi xung cỏ độ rộng tương ứng. Chuỗi xung này đượcđưa tới bộ nhân để tạo ra xung cao tần. Sau đó các xung này được đưa qua chuyển mạch chọn chế độ cắt/làm đông (khi này ở vị trí làm đông) rồi đưa tới điện cực hoạt động. Tiếp theo, đường đi của tín hiệu cũng giống như trường hợp chế độ cắt.